Mikroorganizmy glebowe - potrzebne czy nie?

W rolnictwie jednym z najistotniejszych wskaźników jest żyzność gleby. Chcąc ją poprawić najczęściej stosuje się wapnowanie czy nawożenie. Warto jednak pamiętać o najmniejszych mieszkańcach środowiska glebowego, które również wpływają na żyzność gruntu. Przyjmuje się, że każdy gram gleby może zawierać setki milionów, a nawet miliardy przedstawicieli różnych grup drobnoustrojów. Mimo, że są one niewielkich rozmiarów, bo w przedziale 0,1 µm do kilku mm, spełniają w glebie szereg bardzo ważnych funkcji. W artykule tym opisujemy pożyteczne mikroorganizmy glebowe.

Jaką rolę pełnią pożyteczne mikroorganizmy glebowe?

Pożyteczne mikroorganizmy glebowe uczestniczą w obiegu najważniejszych pierwiastków budujących organizmy żywe (węgiel, azot i fosfor). Wpływają na wietrzenie minerałów, przez co przyczyniają się do zmian w procesach glebotwórczych. Ponadto, rozkładają i mineralizują materię organiczną. Poprzez odnawianie związków humusowych, kształtują i poprawiają strukturę gleby. Zapobiegają również erozji i zabezpieczają glebę przed przesuszeniem. Biorąc udział w rozkładzie pestycydów, węglowodorów i antybiotyków ułatwiają oczyszczanie gruntu. Żywią się tym, co patogeny, dzięki rywalizacji o pokarm ograniczają liczebność tych szkodników.

Nie pozostają obojętne również względem roślin. Poprzez zjawisko mikoryzy, zwiększają powierzchnię chłonną korzeni, zaopatrują roślinę w wodę i składniki odżywcze, a tym samym poprawiają jej kondycję.

Efektywne mikroorganizmy – zastosowanie ich to wiele korzyści

Pożyteczne mikroorganizmy to naturalne mieszanki mikroorganizmów (wytypowane i odpowiednio dobrane kultury bakterii i drożdży) o właściwościach probiotycznych i regeneracyjnych. Dostępne na rynku preparaty są połączeniem mikroorganizmów z komponentami mineralnymi i roślinnymi, które mają przede wszystkim poprawić żyzność gleby. Kompozycje te są bardzo popularne dzięki potwierdzonej naukowo i praktycznie skuteczności i szerokiemu wachlarzowi możliwości zastosowań.

Mikroorganizmy glebowe – cena ich jest zróżnicowana, zależna od formy środka. Mikroorganizmy glebowe dostępne są m.in. w postaci: płynnych nawozów organicznych, zaprawy nasiennej, probiotyków stosowanych w pokarmie zwierząt, zakiszaczy do kiszonek i sianokiszonek. Znaleźć je także można w środkach do przetwarzania osadów ściekowych i innych odpadów komunalnych oraz obornika i gnojowicy – czyli w preparatach z naturalnymi nawozami organicznymi, a także w preparatach chroniącymi rośliny przed chorobami grzybowymi i hamującymi rozwój patogenów. Ponadto są składnikiem środków odstraszających owady, jak i mydeł i preparatów do dezynfekcji pomieszczeń, sprzętów i ściółki. Mogą być wykorzystywane w rolnictwie ekologicznym.

Stosowanie mikroorganizmów ma więc wiele korzyści. W porównaniu do widocznych pozytywnych skutków, mikroorganizmy glebowe cena nie już tak istotna. Oczywiście preparaty są tańsze i droższe, a wybór produktów ze szczepami dobrych bakterii – ogromny.

Dlaczego warto stosować mikroorganizmy glebowe?

Podczas wprowadzania mikroorganizmów do gleby, dokonuje się ogromna rewolucja w jej funkcjonowaniu. Stopniowo następują pozytywne zmiany, których efektem jest znaczne obniżenie kosztów uprawy.

Do najważniejszych zmian uzyskanych poprzez ingerencję pożytecznych mikroorganizmów glebowych należą:

• poprawa struktury gleby – jest gruzełkowa, a właśnie taka stanowi podstawę prawidłowego funkcjonowania życia glebowego;
• szybszy rozkład resztek pożniwnych, słomy, poplonów, obornika - w ciągu kilku miesięcy zostają przerobione na próchnicę;
• odzyskanie przez glebę zdolności samooczyszczania się z substancji toksycznych, pozostałości środków ochrony roślin czy metali ciężkich;
• hamowanie procesów gnilnych i przenoszenia chorób doglebowych;
• intensywny rozwój systemu korzeniowego roślin;
• wiązanie azotu atmosferycznego;
• ogólna poprawa kondycji i zdrowia roślin poprawia;
• lepsza odporność gleby na suszę (większa pojemność wodna).

Warto zaznaczyć, że efektywne mikroorganizmy – zastosowanie ich na resztki pożniwne – to wystarczająca metoda, aby rozłożyć złogi pozostałe po żniwach. Nie trzeba używać dodatkowych nawozów azotowych.

Lżejsza uprawa to także oszczędność czasu i paliwa, mniejsza awaryjność sprzętu. Ponadto, dzięki biologicznemu rozluźnieniu gleby zastoiska wodne, które wykluczają uprawę po pierwszym sezonie wegetacyjnym po użyciu efektywnych mikroorganizmów po prostu zanikają.

Zasady stosowania mikroorganizmów glebowych

Skuteczność działania efektywnych mikroorganizmów zależy od prawidłowego ich stosowania. Dla uzyskania zamierzonych efektów należy postępować według kilku podstawowych zasad:

1. Na początku, przed zastosowaniem efektywnych mikroorganizmów, należy ocenić zasobność gleby w próchnicę oraz jej kwasowość (pH).
2. Woda do namnażania i oprysku nie powinna być chlorowana.
3. Ilość wody użytej do oprysku musi być proporcjonalna do wilgotności gleby: przy glebach suchych powinno to być 1000 l/ha, a w przypadku gleb wilgotnych wystarczy tylko 300 l/ha.
4. Po oprysku roztworem z pożytecznymi mikroorganizmami trzeba natychmiast wymieszać go z glebą – najlepiej przy użyciu pługa lub kultywatora.
5. Zabiegi należy wykonywać w dni pochmurne, przed spodziewanym deszczem lub po zmierzchu. Bezwzględnie nie można opryskiwać w dni słoneczne.
6. Do oprysku pożytecznymi mikroorganizmami nie należy używać opryskiwaczy po środkach chemicznych.
7. Mikroorganizmów glebowych nie można mieszać ze środkami ochrony roślin.

Pożyteczne mikroorganizmy w glebie – podsumowanie

W powstawaniu i życiu gleby ogromną rolę pełnią mikroorganizmy. Odpowiednia ilość próchnicy i rozwinięte życie biologiczne z przewagą pożytecznej mikroflory oznacza bytowanie na 1 m² warstwy ornej ok. 1,5-2 kg mikroorganizmów. Stwarza to potężną, naturalną „broń” zabezpieczającą rośliny w składniki odżywcze oraz tworząca barierę ochroną przed przedostaniem się do gleby pasożytów wywołujących choroby. Mikroorganizmy kierują procesami zachodzącymi w glebie, przekształcają materię organiczną w humus i stwarzają dla rośliny idealne warunki wzrostu. Pozytywna działalność mikroorganizmów może zostać zachwiana, choćby przez ingerencje człowieka. Intensywne zabiegi agrotechniczne, niezgodne z zaleceniami stosowanie środków chemicznych może zmniejszyć skuteczność pożytecznych mikroorganizmów w glebie. Warto zatem postępować zgodnie z zasadami dobrej praktyki rolniczej, a drobnoustroje zrewanżują się pomocą w budowaniu żyzności gleby, a ostatecznie wzrostem plonu.